Apelacja karna

Apelacja karna to środek odwoławczy w prawie karnym, który umożliwia zaskarżenie wyroku wydanego przez sąd pierwszej instancji. Wniesienie apelacji karnej umożliwia więc ponowne rozpoznanie sprawy przez sąd wyższej instancji.
 

Kto może wnieść apelację karną?

Apelację w postępowaniu karnym można wnieść wówczas, gdy strona nie zgadza się z wyrokiem sądu pierwszej instancji, a samo rozstrzygnięcie lub ustalenia z nim związane naruszają prawa lub szkodzą interesom strony. Prawo do wniesienia apelacji przysługuje oskarżonemu, jak i jego obrońcy, prokuratorowi, pokrzywdzonemu, który działa jako oskarżyciel posiłkowy, a także oskarżycielowi prywatnemu.

Wyjątkowo apelację od wyroku karnego może wnieść podmiot niemający statusu strony, ale tylko w przypadkach wskazanych w ustawie. Dotyczy to pokrzywdzonego w wypadku wydania na posiedzeniu wyroku warunkowo umarzającego postępowanie, podmiotu zobowiązanego do zwrotu korzyści albo jej równowartości uprawnionemu podmiotowi lub wobec którego orzeczono przepadek świadczenia albo jego równowartości na rzecz Skarbu Państwa. Apelację może wnieść również właściciel przedsiębiorstwa zagrożonego przepadkiem, o którym mowa w art. 44a § 2 kk.

Należy pamiętać, że apelacja od wyroku sądu okręgowego powinna być sporządzona i podpisana przez adwokata lub radcę prawnego. Oznacza to, że oskarżony nie może samodzielnie złożyć apelacji od wyroku sądu okręgowego – musi ustanowić w tym celu obrońcę.
 

Jak złożyć apelację karną?

Zanim możliwe będzie złożenie apelacji, należy złożyć na piśmie wniosek o sporządzenie uzasadnienie wyroku. Wniosek ten należy złożyć do sądu który wydał wyrok w terminie 7 dni od daty ogłoszenia wyroku. We wniosku należy wskazać, czy dotyczy całości wyroku czy też niektórych czynów, których popełnienie oskarżyciel zarzucił oskarżonemu, bądź też jedynie rozstrzygnięcia o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu.

Dla oskarżonego pozbawionego wolności, który nie ma obrońcy i – pomimo złożenia wniosku o doprowadzenie go na termin rozprawy, na którym ogłoszono wyrok – nie był obecny podczas ogłoszenia wyroku, termin na złożenie wniosku o sporządzenie uzasadnienie biegnie od daty doręczenia mu wyroku.

Sąd ma obowiązek sporządzić uzasadnienie wyroku w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku o uzasadnienie. Termin ten może się jednak wydłużyć w sprawach skomplikowanych.

Termin na wniesienie apelacji karnej wynosi 14 dni od dnia doręczenia stronie uzasadnienia wyroku. Zachowanie tego terminu jest bardzo ważne, ponieważ wniesienie apelacji po upływie terminu spowoduje, że sąd odmówi jej przyjęcia – apelacja nie zostanie rozpoznana. Apelację składa się do sądu wyższej instancji, ale za pośrednictwem sądu, który wydał wyrok, tj. w biurze podawczym sądu, który wydał wyrok lub pocztą – koniecznie z potwierdzeniem nadania przesyłki. Do apelacji dołącza się odpowiednią liczbę odpisów dla stron przeciwnych.
 

Rozpoznanie apelacji karnej

Oczekiwanie na rozprawę przed sądem odwoławczym różni się w zależności od sądu właściwego do jej rozpoznania. Im większy ośrodek, tym większe obłożenie sądów. W Łodzi przeciętny czas oczekiwania na rozprawę apelacyjną wynosi co najmniej kilka miesięcy.

Sąd odwoławczy co do zasady rozpoznaje sprawę na rozprawie. Przewód sądowy w sądzie rozpoczyna ustne sprawozdanie, w którym sędzia sprawozdawca przedstawia przebieg i wyniki dotychczasowego postępowania, a w szczególności treść zaskarżonego wyroku oraz zarzuty i wnioski apelacyjne, jak również kwestie wymagające rozstrzygnięcia z urzędu. Sąd może na wniosek lub za zgodą obecnych stron odstąpić od ustnego sprawozdania.

W toku postępowania odwoławczego, strony mogą składać wyjaśnienia, oświadczenia i wnioski ustnie lub na piśmie. Po przeprowadzeniu rozprawy sąd zamyka przewód sądowy i udziela głosu uczestnikom postępowania (mowy końcowe).

Sąd rozpoznający apelację dokonuje oceny prawidłowości wydanego wyroku przez przymat zgodności orzeczenia z przepisami prawa i zgromadzonymi w sprawie dowodami.

Co istotne, strona wnosząca apelację nie ponosi ryzyka związanego z pogorszeniem się jej sytuacji procesowej – sąd rozpoznający apelację (sąd wyższej instancji) nie może orzec wyroku mniej korzystnego niż ten, który zapadł przed sądem pierwszej instancji. Wyjątek stanowi sytuacja, gdzie wyrok zaskarżyła również strona przeciwna na niekorzyść apelującego, np. oskarżyciel publiczny domagający się surowszej kary.

Na skutek rozpoznania apelacji, sąd może utrzymać wyrok pierwszej instancji, uchylić wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania, a także zmienić wyrok sądu pierwszej instancji.

PRZYKŁAD nr 1
Jan Kowalski został skazany przez sąd pierwszej instancji na karę 2 lat pozbawienia wolności za przestępstwo w postaci nieumyślnego spowodowania wypadku komunikacyjnego, w którym śmierć poniósł inny uczestnik ruchu drogowego. Oskarżony złożył apelację, w której domagał się uniewinnienia go od popełnienia zarzucanego mu czynu. Prokurator nie złożył apelacji. Sąd drugiej instancji nie uwzględnił apelacji oskarżonego i utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.

PRZYKŁAD nr 2
Jan Kowalski został skazany przez sąd pierwszej instancji na karę 1 roku pozbawienia wolności za przestępstwo kradzieży z włamaniem. Oskarżony złożył apelację, w której domagał się uniewinnienia go od popełnienia zarzucanego mu czynu. Prokurator również złożył apelację, ale na niekorzyść oskarżonego, domagając się surowszej kary i podniesienia jej wymiaru do 2 lat pozbawienia wolności. Sąd drugiej instancji zmienił zaskarżony wyrok i podwyższył wymiar kary do 2 lat pozbawienia wolności.

PRZYKŁAD nr 3
Tomasz Nowak został skazany przez sąd pierwszej instancji na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat próby za przestępstwo przywłaszczenia mienia. Oskarżony złożył apelację, w której domagał się uniewinnienia go od popełnienia zarzucanego mu czynu. Apelację złożył również oskarżyciel posiłkowy, który domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Sąd drugiej instancji zmienił zaskarżony wyrok i uniewinnił oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.
 

Pomoc adwokata – apelacja karna

Pamiętaj, że adwokat potrafi zidentyfikować słabe punkty wyroku, podnieść trafne zarzuty w treści apelacji i przedstawić ich skuteczną argumentację. Za skorzystaniem z pomocy adwokata przemawia nie tylko jego znajomość prawa, ale również doświadczenie i praktyczne umiejętności, które mogą znacząco wpłynąć na szanse powodzenia apelacji.