Wyrok nakazowy w prawie karnym, to orzeczenie wydawane na posiedzeniu niejawnym, bez udziału stron. W praktyce postępowanie to dotyczy drobnych, nieskomplikowanych dowodowo spraw. Wyrok nakazowy jest wyłącznie wyrokiem skazującym. Nie można więc wyrokiem nakazowym warunkowo umorzyć postępowania lub uniewinnić oskarżonego.
 

Kiedy sąd może wydać wyrok nakazowy?

Wyrok nakazowy może zostać wydany, gdy postępowanie przygotowawcze toczyło się w formie dochodzenia, zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że okoliczności czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości, a rodzaj i charakter czynu pozwala sądowi poprzestać w danej sprawie na wymierzeniu oskarżonemu kary ograniczenia wolności lub grzywny w wysokości do 200 stawek dziennych albo do 200.000 złotych. Rzecz jasna w konkretnej sprawie musi zachodzić prawna możliwość wymierzenia takiej kary. W wyroku nakazowym sąd może orzec dodatkowo, w wypadkach przewidzianych w ustawie, środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny.

Wydanie wyroku nakazowego jest niedopuszczalne w sprawach z oskarżenia prywatnego, a także, gdy oskarżony musi posiadać ustanowionego obrońcę (obrona obligatoryjna).
 

Jak odwołać się od wyroku nakazowego?

Od wyroku nakazowego przysługuje sprzeciw. Oskarżony lub jego obrońca, pokrzywdzony, a także prokurator, mogą wnieść sprzeciw w terminie 7 dni od dnia doręczenia wyroku nakazowego. Sprzeciw nie wymaga szczegółowego uzasadnienia – wystarczy złożenie prostego oświadczenia, że nie zgadzamy się z treścią wyroku.

W przypadku pokrzywdzonego warunkiem wniesienia sprzeciwu jest złożenie w terminie 7 dni od dnia doręczenia wyroku nakazowego, nie później niż jednocześnie ze sprzeciwem oświadczenia, że pokrzywdzony będzie działał w charakterze oskarżyciela posiłkowego. W praktyce oznacza to, że wystarczy złożyć jedno pismo, w którym zawrzemy sprzeciw i oświadczenie o działaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego.

Złożenie sprzeciwu powoduje, że wyrok nakazowy traci moc, a sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych. W takim wypadku sędzia, który wydał wyrok nakazowy jest wyłączony od orzekania – do sprawy wstępuje inny sędzia. Sąd wyznacza termin rozprawy, wzywa oskarżonego i ewentualnych świadków, prowadzi zwykłe postępowanie dowodowe.

Należy pamiętać, że sprzeciw od wyroku nakazowego może być cofnięty do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na pierwszej rozprawie głównej. Wyrok nakazowy, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub sprzeciw cofnięto, staje się prawomocny.

PRZYKŁAD
Prokurator złożył do sądu akt oskarżenia przeciwko Janowi Kowalskiemu o przestępstwo przywłaszczenia mienia. Po zapoznaniu się ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, sąd uznał, że wina i okoliczności popełnienia przez oskarżonego czynu nie budzą wątpliwości. Wyrokiem nakazowym, na posiedzeniu, bez udziału stron, sąd wymierzył Janowi Kowalskiemu karę 6 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym. Sąd zarządził doręczenie pokrzywdzonemu odpisu wyroku nakazowego, zaś skazanemu, i prokuratorowi odpisu wyroku nakazowego wraz z odpisem aktu oskarżenia. Z wyrokiem nie zgodził się wyłącznie oskarżony, który złożył sprzeciw od wyroku nakazowego w ustawowym terminie. Sąd przyjął sprzeciw, wobec czego wyrok nakazowy utracił moc. Sąd skierował sprawę do postępowania zwykłego i zarządził wyznaczenie rozprawy.

Pamiętaj, że zawsze warto skonsultować się z adwokatem przed podjęciem decyzji o zaakceptowaniu treści wyroku nakazowego albo wniesieniu sprzeciwu. Wydanie wyroku nakazowego nie wyklucza, że po przeprowadzeniu postępowania dowodowego na rozprawie, sąd wyda wyrok łagodniejszy albo uniewinni oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.