Zniewaga to jedno z przestępstw przeciwko czci i godności człowieka polegające na znieważeniu innej osoby w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do tej osoby dotarła. Przez znieważanie należy rozumieć wszelkie zachowania sprawcy, które w sposób demonstracyjny wyrażają pogardę dla innej osoby, w szczególności mają poniżyć jego godność osobistą i sprawić, by poczuł się dotknięty lub obrażony.

W dzisiejszych czasach zniewaga coraz częściej ma miejsce w Internecie. Obraźliwe komentarze, czy posty publikowane w mediach społecznościowych mogą być podstawą odpowiedzialności karnej. Warto pamiętać, że nawet w przestrzeni wirtualnej przepisy prawa karnego obowiązują i za zniewagę można ponieść konsekwencje prawne.
 

Jak udowodnić zniewagę?

W celu udowodnienia zniewagi, należy zgromadzić odpowiednie dowody, które potwierdzą, że doszło do poniżenia lub obrażenia w sposób naruszający godność osobistą pokrzywdzonego. Mogą to być dowody materialne (np. nagrania obrazu lub dźwięku, zrzuty ekranu – screenshoty) i niematerialne w postaci zeznań świadków, które słyszały treści znieważające.
 

Gdzie zgłosić zniewagę?

Zniewaga jest przestępstwem ściganym z oskarżenia prywatnego, co oznacza, że wszczęcie postępowania karnego zależy wyłącznie od woli pokrzywdzonego. To właśnie pokrzywdzony wnosi do sądu prywatny akt oskarżenia i pełni rolę oskarżyciela (prywatnego) w postępowaniu karnym. Przestępstwo zniewagi można również zgłosić w jednostce Policji. Policja ma obowiązek przyjąć skargę, zabezpieczyć dowody, a w razie potrzeby przekazać sprawę do sądu.

W praktyce osoby dotknięte zniewagą, chcąc dochodzić swoich praw, często zamierzają wnieść do sądu cywilny pozew o zniewagę zamiast sporządzić prywatny akt oskarżenia. Tymczasem zniewaga jest przestępstwem, co oznacza, że postępowanie w takich sprawach odbywa się w trybie karnym, a nie cywilnym. Niezależnie jednak od działań na gruncie prawa karnego możesz również wnieść do sądu pozew – o ochronę dóbr osobistych.
 

Zniewaga a zniesławienie – różnice

Zasadnicza różnicą między przestępstwem zniewagi a zniesławienia jest charakter negatywnych treści wypowiadanych przez sprawcę.

W przypadku zniesławienia chodzi o postawienie zarzutu, który może poniżyć pokrzywdzonego w opinii publicznej lub narazić go na utratę zaufania niezbędnego do pełnienia określonej funkcji, wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności. Natomiast zniewaga polega na użyciu treści obelżywych lub ośmieszających, które mają na celu jedynie zranienie uczuć pokrzywdzonego. Choć są to odrębne przestępstwa, w praktyce zachowanie sprawcy może jednocześnie wypełniać znamiona obu z nich, co prowadzi do tzw. kumulatywnego zbiegu przepisów.

Więcej na temat przestępstwa zniesławienia przeczytasz tutaj.
 

Kara za zniewagę

Przestępstwo zniewagi w typie podstawowym (art. 216 § 1 kk) jest zagrożone karą grzywny lub karą ograniczenia wolności, natomiast w typie kwalifikowanym, jeżeli zniewaga została dokonana za pomocą środków masowego komunikowania (art. 216 § 2 kk), jest zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności do roku.

W razie skazania za którykolwiek typ przestępstwa zniesławienia sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego. Wysokość nawiązki może wynieść maksymalnie 100.000 złotych.

Sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli zniewagę wywołało wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego albo jeżeli pokrzywdzony odpowiedział naruszeniem nietykalności cielesnej lub zniewagą wzajemną.
 

Przedawnienie karalności zniewagi

W przypadku przestępstwa zniewagi okres przedawnienia karalności jest dość krótki. Ze względu na prywatnoskargowy tryb ścigania przedawnienie karalności następuje z upływem roku od czasu, w którym pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, jednakże nie później niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia. W razie wszczęcia w tym okresie postępowania przeciwko osobie przedawnienie karalności przestępstwa zniesławienia następuje z upływem 5 lat od zakończenia tego okresu.
 

Pomoc prawna w sprawach o zniewagę

Sprawy karne o zniewagę mogą być skomplikowane, zwłaszcza jeśli dotyczą konfliktów w pracy, obraźliwych komentarzy w Internecie, czy zniewagi dokonanej w innych środkach masowego komunikowania się. Kancelaria oferuje kompleksową pomoc prawną w tego typu sprawach – od analizy stanu faktycznego sprawy, zgromadzenia i zabezpieczenia dowodów, przez sporządzenie prywatnego aktu oskarżenia, aż po reprezentację przed sądem. Jeśli padłeś ofiarą przestępstwa zniewagi lub chcesz bronić się przed zarzutami, skontaktuj się z Kancelarią.